Als je wel eens een complex systeem hebt proberen te veranderen komt er ergens een punt waarop je denkt: kunnen we niet gewoon blanco beginnen..?
Dit artikel benoemt de (naïeve en utopische) gedachtegang dat wij een complex systeem heus wel kunnen overzien en veranderen als we maar genoeg ons best doen. En geeft voorbeelden te over die het tegendeel illustreren. Die voorbeelden kennen we uit eigen land ook, denk bijvoorbeeld aan de aanhoudende problemen bij de modernisering van de ICT systemen van de belastingdienst .
Voor de duidelijkheid: met een systeem wordt hier niet een proces of software bedoeld. Het is het geheel van verbonden delen die onderling interacteren en die de uitkomst beïnvloeden. Die ongrijpbaarheid (er zijn talloze modellen en methodieken die dit proberen te vangen die meer of minder nuttig zijn afhankelijk van de situatie) maakt het zo complex.
Probleem is natuurlijk dat we vaak niet zomaar een bestaand systeem in de prullenbak kunnen / willen gooien. In het bedrijfsleven word je dan echter vroeg of laat vanzelf ingehaald door meer wendbare concurrenten dus daar is een aardige prikkel om het beest toch maar in de bek te kijken.
In een overheidssetting werkt dat anders, en spelen er ook andere belangen en verantwoordelijkheden.
En dan heb je nog het “sunken cost fallacy” fenomeen. We hebben al A & B gezegd, dus dan ook maar C.
Terwijl: als je maar vast blijft lopen in het proberen bij te sturen van een bestaand systeem het misschien tijd is om het eens over een heel andere boeg te gooien.
Maar al te vaak wordt het “hoe” een doel op zich en zijn we uit het oog verloren wat we nu eigenlijk willen bereiken met elkaar.
Dat vraagt om lef, visie en het uitdagen van de status quo.
Ps ik ga nu even Factorio spelen 🤓
Nederlands 
English